Is jouw kind de beste?

Ik geloof oprecht dat we allemaal even goed zijn. Dat onze waarde niet afhangt van hoe je presteert, wat je doet, en wie de beste is. Jezelf vergelijken met anderen is niet alleen onmogelijk, maar ook funest voor je zelfvertrouwen. Het leidt af en leidt tot niets. Tenzij je zo bewust bij jezelf kunt blijven dat het vergelijken met anderen je die extra stimulans geeft om net een stap extra te doen, ofwel om te beseffen dat je het niet eens zo slecht doet.

De meeste volwassenen weten dit en proberen gewoon hun eigen unieke pad te bewandelen. Maar waarom vergelijken we onze kinderen dan continu met standaarden en met anderen? Waarom stimuleren we ons kind om de beste te zijn?

Jezelf vergelijken is de grootste ondermijning van je eigenwaarde

Meestal loopt elke vergelijking met een ander wel uit op een emotionele rollercoaster die niet zo makkelijk meer te stoppen zijn. Mij verbaast het dan ook vaak dat we op scholen nog steeds van dit soort hokjesdenken gebruik maken. Welk signaal geven we af aan onze kinderen als we ze gaan vergelijken met gemiddelden, met standaarden, met normen. Zodat ze dus niet anders kunnen dan concluderen dat zij dus beter of slechter zijn dan anderen. En het vergt voor een kind nog meer bewustzijn dan voor ons als volwassenen om dat te zien als een extra stimulans.

Ik las laatst nog dat juist dit vergelijken van kinderen ervoor zorgt dat elke eigenheid wordt afgestompt. Dat kinderen al vroeg het gevoel krijgen ergens aan te moeten voldoen en vooral niet meer met hun kop boven het zogeheten maaiveld uit durven steken. Aan de andere kant zie ik een mooie beweging ontstaan waarin we juist ieder kind als uniek zien. En toch staan we dan aan de kant te juichen als ons kind tijdens een wedstrijd wint, en zijn de meeste de eerste die op social media een update plaatsen over de hoge citoscores en de behaalde bekers en diploma's.

De vraag is dan ook wanneer is het gepaste trots en wanneer duwen we ons kind eigenlijk verder in het systeem van normaal-waarden dat wij met zijn allen hebben gecreëerd. En is dit wenselijk of juist niet?

Jezelf ontwikkelen is een onlosmakelijk deel van het leven

Als een plant niet meer groeit, gaat het dood. Dat geldt eigenlijk niet anders voor ons. Zodra je jezelf niet meer ontwikkelt, zodra je niet meer groeit als persoon, dan sterf je eigenlijk beetje bij beetje af. Je kunt zeggen dat misschien de meest verlichte mensen zo'n zuiver bewustzijn hebben, dat zij alleen nog maar zijn, en verder niets meer te ontwikkelen hebben. Maar we leven. We ervaren. We groeien. Er zijn altijd uitdagingen, ook in het bewaren van die ultieme innerlijke balans.

'Jezelf vergelijken met' is dus eigenlijk juist een mooie manier om te kijken naar je groei. Alleen het punt is dat je jezelf nooit met anderen kunt vergelijken. Ook al lijkt jullie pad veel overeenkomsten te hebben. Ook al heb je veel gemeen. Jij bent jij. Geen enkel pad is echt hetzelfde. Jouw persoonlijke groeilijnen zijn daarom ook uniek. Je ziet dit al bij kinderen. Ook al zijn er standaard groeicurves, er zijn vele kinderen die toch echt hun eigen lijntje volgen.

Vergelijk jezelf dus met de ouder versie van jezelf

De enige juiste vergelijking is die met jezelf. Als je een kind laat zien waar die een jaar geleden stond en wat die nu al heeft geleerd of ontwikkeld, dan kun je onbeperkt blijven doorgaan omdat dat ongelooflijk veel is. Vaak veel meer dan dat wij als volwassenen in een jaar ontwikkelen. Probeer maar eens een lijstje te maken met nieuwe vaardigheden van jezelf. Dat is nog best nadenken. Terwijl je dit voor een kind moeiteloos kan doen. Hun ontwikkeling gaat fenomenaal hard.

En als ze dat ook nog eens kunnen doen vanuit een stevige basis aan zelfvertrouwen en eigenwaarde, dan geloof ik oprecht dat niets onmogelijk is en dat hun talenten en dromen zo vorm kunnen krijgen dat hun wereld echt een magische plek wordt.

Maar je hebt ook die ander nodig om te weten waar je staat

Natuurlijk heeft dit ook een andere kant. Mijn zoontje zit op judo en doet dus ook af en toe mee met wedstrijden. En daar draait het natuurlijk alleen maar om vergelijken en kijken wie de beste is. Maar dat is de sport. Tevens is dit het perfecte kader om te weten waar je staat. Want het leven is ook jezelf ervaren te midden van anderen. In lotus houding zitten en volledig zen zijn gaat beter in een verlaten hutje boven op een berg. Maar probeer dit maar vol te houden in een druk winkelcentrum waar uitverkoop is.

Mijn zoontje wil heel graag een ninja worden. Hij weet ondertussen dat hij daar ook wat voor moet doen. Hij weet dat hij daar de techniek voor moet leren en dat dit letterlijk en figuurlijk gaat met vallen en opstaan. Hij weet ook dat hij daarvoor een trainingsmaatje moet hebben en dat zijn techniek en toepassing in de praktijk ook getoetst moet worden in wedstrijden en examens. Zo kan hij zichzelf verbeteren en weet hij wat hij nog kan verbeteren.

Bij elke vergelijking zul je echter winnen of verliezen

Welk kader je ook gebruikt om te kijken waar je staat, de uitkomst helpt je verder. Mijn zoontje weet dat op examens zijn techniek wordt beoordeelt en op een wedstrijd kijken ze hoe snel en goed hij dit kan toepassen. Wil hij winnen dan moet hij dit als beste en snelste doen. Hij leert daarbij ook dat er doorzettingsvermogen, positief denken en concentratie bij nodig is en ook een portie geluk. En dat je niet altijd kunt winnen, dat leert hij ook. Ik vind het dus prima als hij niet wint en dus ook geen beker krijgt. Als hij maar zijn best heeft gedaan en het naar zijn zin heeft gehad. Want ook van verliezen kan hij leren.

En natuurlijk ben ik trots op hem of hij nu wint of verliest. We praten er altijd samen over na afloop en bespreken wat hij heeft geleerd en hoe hij zelf weer beter kan worden. Dat stimuleert. Ik probeer hem zo te ondersteunen in zijn bewustzijn dat ondanks dat we in een wereld leven waarin we continu vergeleken worden met standaarden en gemiddelden, hij uniek is en zelf bepaalt hoe hij deze vergelijking gebruikt: om onzeker te worden of om een betere en gelukkigere versie van zichzelf te zijn.

Wil jij je kind meer leren over hoe hij of zij trots op zichzelf kan zijn?

Bekijk hier het verhaaltje: De grote dag

Met een wijze liefdevolle boodschap aan je kind, om vooral trots te zijn op zichzelf en zijn eigen unieke weg.

Liefs,

Wil je zelf ook het systeem van helende verhalen gebruiken om je kind te ondersteunen, kijk dan naar mijn 3-delige training Leer helende verhalen schrijven.